- अविरत वाटचाल न्यूज नेटवर्क
- नवी मुंबई, 28 सप्टेंबर 2023
हवामान बदलाचा परिणाम पृथ्वीवरच नाही तर पृथ्वीच्या सर्व महासागरांवरही होत आहे. या बदलांचा परिणाम म्हणून मागील 20 वर्षांत समुद्राच्या रंगामध्ये बदल झाला आहे. अमेरिका आणि ब्रिटनच्या संशोधकांनी केलेल्या अभ्यासात हे उघड झाले आहे. जर्नल नेचरमध्ये याबाबतचे संशोधन प्रसिद्ध झाले आहे. जगातील 56 टक्क्यांहून अधिक महासागरांचा रंग अशा प्रकारे बदलला आहे की ते वर्षानुवर्षे बदल करून स्पष्ट केले जाऊ शकत नाही असे या संशोधनात म्हटले आहे. या महासागरांमधील परिसंस्थाही बदलत असल्याचे यामधून समोर आले आहे.
महासागरांचा रंग मोजण्यासाठी, संशोधकांनी नासाच्या एक्वा उपग्रहावर मॉडरेट रिझोल्यूशन इमेजिंग स्पेक्ट्रोरेडिओमीटर ( एमओडीआयएस )MODIS) वापरला. या उपग्रहाने 2002 ते 2022 या कालावधीत 7 रंग समोर आणले होते, त्यानंतर संशोधकांनी महासागरांचा रंग मोजण्याचा निर्णय घेतला.
हा लेख वाचा : नेत्रदान हेच श्रेष्ठदान; नेत्रदान कोण करू शकते ?
समुद्राच्या रंगात होणारा बदल हे सागरी अन्नजाळ्याचा आधार असणा-या प्लँक्टन समुदायांमध्ये झालेल्या बदलामुळे होत असल्याचे संशोधकांचे मत आहे. प्लँक्टन हा लहान जीवांचा समूह आहे जो तलाव, नद्या, तलाव आणि महासागरांच्या पृष्ठभागावर आणि पाण्याच्या तळात राहतो. सागरी पर्यावरणावर थेट मानवी दबाव वाढत असल्यानेच महासागराची परिसंस्था बदलत असावी अशी शक्यता संशोधकांना वाटत आहे. मानवामुळे होणारे हवामान बदल हे मुख्य कारण असू शकते.
संशोधकांचे म्हणणे आहे की प्लँक्टन समुदायातील बदलांवर अवलंबून असलेल्या सर्व सागरी जीवांवर परिणाम होईल. हा बदल गांभीर्याने घेण्याची गरज आहे, कारण भविष्यात त्याचे नकारात्मक परिणाम होतील. महासागरांची परिसंस्था बदलली तर निश्चितच पृथ्वीलाही त्याचा फटका बसेल. पृथ्वीवरचा सर्वात जास्त भाग पाण्याने व्यापलेला आहे. महासागराचा रंग त्याच्या पाण्यातील जीवनाचे संकेत देतो. विषुववृत्ताजवळील प्रदेशांमध्ये हा रंग अधिक हिरवा झालेला आहे. त्यामुळे महासागरांच्या पृष्ठभागाच्या आतील परिसंस्थेतील बदल शोधले जात आहेत.
अमेरिकेतील मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (एमआयटी) च्या संशोधकांनी नेचर जर्नलमध्ये प्रकाशित केलेल्या त्यांच्या पेपरमध्ये लिहिले आहे की रंगातील हा बदल उघड्या डोळ्यांना कमी दिसतो त्यामुळे तो दर वर्षी किती बदलला आहे याचे प्रमाण सांगता येत नाही. मात्र समुद्राच्या पाण्याचा हिरवा रंग समुद्रातील मायक्रॉन सारख्या वनस्पतींमध्ये मोठ्या प्रमाणात असलेल्या हिरव्या रंगद्रव्य क्लोरोफिलमधून येतो त्यामुळे संशोधकांना हवामान बदलाचा अभ्यास करताना या रंगाचा अभ्यास करायचा आहे.
हा लेख वाचा : नाचणी, बाजरी, ज्वारी खा अन् तंदुरुस्त राहा !
हवामान बदलाचे ट्रेंड दिसण्यापूर्वी क्लोरोफिलचे निरीक्षण करण्यासाठी सुमारे 30 वर्षे लागतील. संशोधकांच्या एका पथकाने गेल्या 20 वर्षांत उपग्रहाद्वारे नोंदल्या गेलेल्या सर्व सात सागरी रंगांचे विश्लेषण केले. त्याच्या सुरुवातीला, एका वर्षात रंगांमधील नैसर्गिक बदलांचा अभ्यास केला गेला. त्यानंतर दोन दशकांत यामध्ये वार्षिक बदल दिसून आले.
========================================================
========================================================
